MKS: de juiste kindzorg op de juiste plek voor ieder kind

Iedere kindzorgprofessional heeft wel gehoord van het Medische Kindzorgsysteem (MKS). Maar niet iedereen heeft een goed beeld wat het MKS precies inhoudt. En dat is jammer, want als dat niet verandert krijgen kinderen niet altijd de juiste kindzorg op de juiste plek. De MKS-werkwijze is namelijk dé standaard werkwijze om kindzorg buiten het ziekenhuis te organiseren. Hester Rippen, directeur van Kind & Ziekenhuis, legt uit hoe dit zit.

Welke misverstanden zijn er over het MKS?

“Voorop: gelukkig werken veel kindzorgprofessionals al wél volgens de MKS-werkwijze. Daardoor krijgen steeds meer kinderen buiten het ziekenhuis de zorg die ze nodig hebben en die het beste  past bij hun leefsituatie en wensen. Want dat is waar het MKS voor staat: de juiste kindzorg op de juiste plek voor ieder kind. Het grootste misverstand dat rondwaart is dat het MKS een soort  kwaliteitsprogramma of digitaal systeem zou zijn. Maar als kindzorgpartijen[1] hebben we afgesproken dat het MKS dé standaard werkwijze is voor het organiseren van kindzorg buiten het ziekenhuis. Het is niet vrijblijvend. Ook zorgverzekeraars hebben het opgenomen in hun  inkoopvoorwaarden.”

Ligt dat ook niet aan de naam? De term ‘systeem’ maakt het abstract.

“Die term is inderdaad wat ongelukkig. In de kern is het MKS geen systeem maar een werkwijze: wie zet welke stappen om te komen tot goede kindzorg. Ook de namen van die stappen, namelijk verwijsboom, hulpbehoeftescan, zorgplan en beslisboom zijn niet erg toegankelijk. Als kindzorgpartijen gaan we die termen niet allemaal wijzigen, maar de benaming Medische Kindzorgsysteem dopen we wel om in Medische Kindzorg Samenwerking. Dat geeft veel beter aan waar het MKS voor staat.”

In ziekenhuizen wordt wel gedacht dat het MKS alleen geldt voor een kleine groep ernstig zieke kinderen.

“Inderdaad, dat is een tweede regelmatig voorkomende misvatting. Terwijl het MKS relevant is bij alle kinderen die na een behandeling nog zorg nodig hebben in de eigen omgeving. Het is dan altijd belangrijk dat de zorgprofessionals in het ziekenhuis, met het kind en het gezin centraal, goed en bewust samenwerken met de zorg daarbuiten. Denk daarbij aan zorgprofessionals in de kinderthuiszorg, verpleegkundige kinder(dag)verblijven en andere eerstelijns zorgverleners, maar ook aan organisaties in het sociale domein en het onderwijs.”

Hoe ging dat toen er nog geen MKS was?

“Rond 2013 zagen wij en onze mede-initiatiefnemers dat steeds meer kindzorg buiten het ziekenhuis ging plaatsvinden. Een positieve ontwikkeling, want zorg buiten het ziekenhuis is beter voor kind en gezin. Maar we zagen ook dat een goede, warme overdracht vanuit het ziekenhuis naar ouders en professionals buiten het ziekenhuis niet of nauwelijks geregeld was. Vaak raakten ouders daardoor het spoor bijster in de wereld buiten het ziekenhuis en was van goede kind- en gezinsgerichte zorg geen sprake. Met de opsplitsing van de AWBZ in 2015 in aantocht zagen we de bui hangen: dit wordt alleen nog maar erger. Toen zijn we in actie gekomen en hebben we het MKS ontwikkeld.”

Dus het MKS is mede bedacht om verbinding tussen de diverse lijnen en domeinen te realiseren?

“Ja, verbinding tussen de ziekenhuiswereld en de wereld daarbuiten. We hebben destijds eerst aan gezinnen gevraagd wat hun behoeften waren en welke knelpunten er speelden na ontslag uit het ziekenhuis. Waar je op uitkomt is dat kinderen en ouders buiten het ziekenhuis zorg op maat nodig hebben die past in het leven van kind en gezin, zorg waarbij ze zelf de regie voeren en de benodigde ondersteuning krijgen. Dat realiseren we alleen als alle betrokken zorgprofessionals en organisaties, ook die in het sociale domein en in het onderwijs, samenwerken. Dat betekent weten wie je partners zijn in jouw lokale omgeving, kennis maken en afspraken maken met elkaar.”

Kinderen hebben buiten het ziekenhuis zorg op maat nodig die past in het leven van kind en gezin

Veel zorgprofessionals zullen zich dit niet realiseren. Hoe willen jullie dat veranderen?

“Wij zullen nog beter gaan uitleggen dat iedere kindzorgprofessional een rol heeft in het MKS. Kinderen hebben buiten het ziekenhuis recht op zorg die bij ze past, rekening houdend met die vier leefdomeinen: medisch, sociaal, ontwikkeling en veiligheid. De MKS-werkwijze stelt jou als kindzorgprofessional in staat om dat handen en voeten te geven in samenwerking met de juiste partners. Dus ga met je team om de tafel zitten en inventariseer in welke mate je al werkt volgens de MKSwerkwijze. Grote kans dat je dat op onderdelen al doet, maar dat je op andere terreinen nog stappen kunt zetten.”

Hoever zijn Kind & Ziekenhuis en de andere kindzorgpartijen met het realiseren van randvoorwaarden?

“Er zijn de afgelopen jaren een paar belangrijke mijlpalen bereikt. Zo kwam in 2018 de Kwaliteitsstandaard Zorg aan het zieke kind en gezin in de eigen omgeving gereed. En eind vorig jaar zag de Handreiking Indicatieproces Kindzorg het licht, die kinderverpleegkundigen helpt in hun rol om te bepalen welke zorg en ondersteuning kind en gezin nodig hebben. Maar er staat nog meer op ons wensenlijstje, zoals het voor iedereen toegankelijk maken van het digitaal overkoepelend zorgplan, vereenvoudiging van de regelgeving, betere financiering en liefst ook  een oplossing voor het tekort aan kinderverpleegkundigen.”

Wanneer moeten die randvoorwaarden allemaal gerealiseerd zijn?

“In het jaar 2024, hebben we gezegd, bij wijze van stip op de horizon. Maar kindzorgprofessionals moeten daar niet op wachten. De werkwijze is gereed, er zijn proeftuinen geweest, er zijn goede voorbeelden beschikbaar en allerhande tools in overvloed. Je vindt ze allemaal op integralekindzorgmetmks.nl. Dus kindzorgprofessional, ga naar die website en begin gewoon!”

[1] Rond het MKS werken de kindzorgpartijen Stichting Kind en Ziekenhuis, de NVK, Kenniscentrum kinderpalliatieve zorg, V&VN Kinderverpleegkunde en branchevereniging BINKZ samen. Als ‘aanjagers’ bevorderen ze de implementatie van de MKS-werkwijze en realiseren zij belangrijke randvoorwaarden. Deze staan op een rij in de Routemap Plan van Aanpak, zie de toolkit op integralekindzorgmetmks.nl.

Bron: Kind & Zorg